Hitler, Stalin en plan Barbarossa

[LEO]

Okay...Twee jaar.

Leo

[Zhukov]

Zhukov, je zegt nu dat Stalin niets voorbereidde omdat hij heilig geloofde in het feit dat Hitler niet aan zou vallen binnen korte tijd... Waarom zou Stalin pas het idee krijgen om Duitsland aan te vallen op het moment dat hij zeker was van een aanstaande duitse aanval? Daar zie ik de logica niet van in...

Nou, volgens het Zhukov-plan moest de aanval van de Sovjet Unie op Nazi-Duitsland een preventieve aanval zijn, dat wil zeggen een aanval voordat de Duitsers er een konden plaatsen. Volgens het boek van Gertos (en ook een aantal bronnen op internet) was Stalin er zeker van dat de Duitsers vroeg of laat aan zouden vallen. Vanuit deze overtuiging liet hij Zhukov een aanvalsplan opstellen, om de Duitsers te vroeg af te zijn.

Wat ik echter niet snap is waarom hij niet meteen mobiliseerde toen de Duitsers met hun aanval begonnen. Waarom had Stalin zo'n afwachtende houding, als hij zelf toch al van plan was aan te vallen?

Dat zijn voor mij punten om aan te nemen dat het Zhukov-plan wel degelijk een onderzoek naar de mogelijkheid van een aanval op Nazi-Duitsland was, maar dat de Sovjet Unie in 1941 verre van in staat was om deze aanval ook echt uit te voeren.

[Zhukov]

Of bedoelde je dit niet?? 't Is laat, dus ik kan het verkeerd begrepen hebben

[Opgeheven account 1427]

Dat bedoelde ik inderdaad

Stalin was terughoudend in de eerste paar maanden na de invasie, simpelweg omdat hij zeer weinig vertrouwen had in zijn eigen leger. Stalin zag zijn leger zoals Hitler die zag in de laatste dagen in Berlijn. Het rode leger had zware nederlagen geleden tegen een, relatief, belachelijk klein leger, dat van de Finnen. Alleen al de zuiveringen onder zijn officieren is tekenend voor zijn vertrouwen in het kunnen van 'zijn' leger. De reeks nederlagen in het begin, ongekend groot zoals we allen weten, versterkten dit negatieve beeld alleen maar. Verder zag hij Duitsland heel scandinavië, de BeNeLux en Frankrijk innemen zonder noemenswaardige problemen, iets wat zijn bewondering voor het duitse leger alleen maar aansterkte.
In zijn positie zou ik ook behoorlijk twijfelen aan het kunnen van het rode leger, zeker na de nederlagen tegen de Finnen...

Verder weet ik zeker dat Stalin niet alleen 'defensieve' plannen had. Als Stalin en de zijnen geen territorium-drift hadden gehad, hadden ze Finland en Polen ook wel met rust gelaten...

[Gertos45]

Wat ik echter niet snap is waarom hij niet meteen mobiliseerde toen de Duitsers met hun aanval begonnen. Waarom had Stalin zo'n afwachtende houding, als hij zelf toch al van plan was aan te vallen?

.

Hallo iedereen terug.
Ik lees hier op dit late uur tal van interessante vragen en opmerkingen. Waaronder deze...
Het boekje dat sinds donderdag terug in mijn bezit is bevat tal van antwoorden. Ook wat betreft de mobilisatie.

Gezien het late uur ga ik later hierop ingaan...

Mvg

Gertos.

[Gertos45]

Deze citaten spreken van offensieve acties in een niet nader gedefinieerde toekomst en het is weinig concreet. Geen daadwerkelijke plannen, geen datum. Niets wijst erop dat er echt serieuse voorbereidingen werden getroffen die wijzen op een concrete Russische dreiging.

- De rede van Stalin voor de academie was op 5 mei 1941. Het Zhukov-plan is van 15 mei 1941, 10 dagen later dus. Het is dus niet mogelijk dat Stalin zich bij deze speech baseerde op het plan van Zhukov. Sterker nog, het zou waarschijnlijker zijn dat Zhukov het plan enigszins aanpaste aan de rede van Stalin, om de grote baas te plezieren. Stalin hield niet van tegenspraak en Zhukov had in die dagen nog niet de reputatie of rang dat hij zonder slag of stoot tegen Stalin in kon gaan. (Hij was nog geen Maarschalk toen hij het plan bedacht!)

p43 De 'Overwegingen'

Op 14 oktober 1940 werd de eerste variant opgesteld voor de sovjetstrategie van 1941. Een herziene versie was van 11 maart 1941, en met datum van 15 mei 1941 zijn voorzien de 'Overwegingen inzake het plan voor stategische ontplooiing van de strijdkrachten van de Sovjetunie in geval van een oorlog met Duitsland en zijnbondgenoten'.

De intentie voor een aanval, daar zijn we in deze thread het al over eens.
Deze overwegingen zijn daar het beste bewijs van. Dat Stalin zich niet kan gebaseerd kan hebben op deze overwegingen voor zijn toespraak van 15 mei, hoeft dus niet. Zo'n plan is niet in 5 dagen opgesteld, sterker nog, de krijtlijnen ervan werden uitgestippeld vanaf medio oktober 1940, Stalin was op de hoogte, dus kan hij zich er wel op gebaseerd hebben. Bovendien staat er nergens vermeld dat dit plan enkel een idee van Zjoekov is...(al ben ik geen expert) [edit: sorry, verder staat dit wel aangegeven]

Het werd opgesteld in mei 1941, met de hand geschreven en is waarschijnlijk vervaardigd tussen 7 en 15 mei 1941. De latere maarschalk Aleksandr Vaslievski, toen vice voorzitter van de chef van de generale staf, heeft het persoonlijk in de tweede helft van mei in het Krimlin in handejn gesteld vanZjoekov, die erover met Timosjenko, de volkscommisaris voor Defensie, aan Stalin verslkag heeft uitgebracht.

De overwegingen zijn vrij gedetailleerd, het plan, het komt erop neer dat de Sovjets op de hoogte zijn van de ontplooiing van Duitse tropen aan de grens en het gaat er hem om om de Duitsers voor te zijn!
(preventieve slag), het plan heeft een timing met strategische doelen...
Zhukov schrijft ergens in deze thread dat het plan werd van de baan geschoven wegens volstrekt onhaalbaar (na de getoonde zwakheid van de Russische legers in de winteroorlog, ed...)

Als dit plan rond 15 mei 1941 klaar was, dan kan dit onmogelijk zijn van de baan geschoven voor deze reden...Een maand later vielen de Duitsers binnen...dat zijn 4 weken...de tijd gaat soms zeer snel, weet je...

Het document sluit af met enkele aanbevelingen:(citaat)

Om de uitvoering van het hierboven uiteengezette plan te garanderen is het noodzakelijk tijdig de volgende maatregelen te nemen, zonder welke het onmogelijk is de tegenstander zowel vanuit de lucht als op het land een plotselinge slag toe te brengen:
1. een verborgen mobilisatie van de troepen utivoeren onder mom van oefenbijeenkomsten van de reserve;
2.onder het mom van vertrek naar de kampementen een verborgen concentratie uitvoeren dinchter bij de westgrens, in de eerste plaats alle legers van eht Oppercommando concentreren;
3.de luchtmacht vanuit verafgelegen ditstricten in het vroegere verborgenen concentreren op pas aangelegde vliegvelden en nu al beginnen met het ontplooien van het luchtmachtachterland;
4. geleidelijk onder het mom van oefenbijeenkomsten en achterlandoefeningen het achterland en een hospitaalbasis ontplooien.'

Tenslotte vermelden de 'Overwegingen': IX Ik verzoek:
1. Het vooropgestelde paln voor strategische ontplooiing van de USSR en het plan voor de voorgenomen militaire handelingen voor het geval van een oorlog met Duitsland te bevestigen;
2.tijdig een gleiedelijke uitvoering van een verborgen mobilisatie en verbrorgen concentratie in de eerste plaats van alle legers van de reserve van het Oppercommando en de lcuhtmacht toe te staan;
3. van het volkscommisariaat van de Spoorwegen een volledige en tidjige uitvoering te eisen van de aanleg van spprowegen volgens het plan 1941 en in het bijzonder in de richting Lvov.

(Zhukov, is dit het plan Zjoekov??)

Dit plan werd op 24 mei 1941 besproken tijdens een strikt geheime vergadering met Stalin.

Inderdaad verklaarde Zjoekov later aan een historicus dat Stalin op de overwegingen had geantwoord met de zin::'Bent u gek geworden?',
Ook zou Stalins secrateris gemeld hebben aan Zjoekov;'Geef aan Zjoekov door dat hij me geen notitie schrijft waarvoor ik de officier van justitie moet inschakelen.'

maar volgens de auteur van dit boek is het weinig waarschijnlijk dat dit de echte mededelingen waren van Stalin. op het vooropgestelde plan.

Wat haalt de auteur daarvoor aan?

p46
De plannen van de 'Overwegingen' kregen ook een begin van uitvoering. Er werden 802000 manschappen gemobiliseerd, onder het mom van manouvres. Op 10 juli 1941 zouden het 22°,16°,19°,25°,20°,24° en 28° leger, 'het tweede stategische echelon', naar het westenmoeten zijn overbracht. Voorraden en hospitaals werden naar de grens overgebracht. 7113 vliegytuigen weden nabij de grens gestationeerd. Nabij de grens werden vliegstrips aangelegd.

In mei en juni 1941 werden steeds meer troepen aan de westgrenzen geconcenctreerd. er stonden al 77 divisies; nu komen er nog 114 van [opsomming troepen]

Opmerkelijk is dat de troepen zich niet ingroeven, dat versperringen eerder werden weggehaald dan aangelegd, en dat bruggen niet werden ondermijnd. De troepen bereiden zich ook niet voor op een winter, zij bivakeerden vaak povisorisch in tentenkampen en andere, minder geschikte onderkomens.

...verder...p47

Geen van de 63 Russische pantserdivisies beschikte over personeel voor het opblazen van bruggen, daarentegen wel over pontonniers (om bruggen te slaan)
Op de dag van de duitse inval waren nog 47000 spoorwagons beladen met materieel onderweg, terwijl 1320 treinen, beladen met vrachtwagens, gereedstonden aan de grens. Daarom verloor het sovjetleger in de eerste weken van de oorlog ongeveer 85 procent van alle voorraden van het volkscommisariaat voor munitie.

Aan de grens gingen honderd miljoen landkaarten verloren. De Duitsers zagen stapels verbrande kaarten bij Tiraspol en Slaoelje. toplegertopograaf Koedrjavtsev beweert dat in de eerste oorlogsdagen rond 200 wagons met kaarten verloren gingen. Veel Russiche topografen sleuvelden bij de grens.
Wat deden die topografen en kaarten daar?

De sovjettroepen hadden nauwelijks kaarten van hun eigen terrein. [...]

De door de Duitsers gevangengenomen zoon van Stalin, Jakov Dzjoegasvlili, zou zijn Duitse ondervagers hebben gezegd:'De kaarten hebben het Rode leger parten gespeeld, omdat de oorlog zich tegen de verwachtingen in ten oosten van de staatsgrens afspeelde.'

Maarschalk Konstatin Rokossovski:'De bevelen aan de troepen de artillerie naar de oefenplaatsen in de grenszone te dirigeren en andere onder deze omstandigheden dwaze bevelen wekten volstrekt ongeloof. Te oordelen naar de concentratie van onze luchtmacht op vooruitgeschoven vliegvelden en de plaatsing van voorraden...in de grensstreek, leek dit op de voorbereiding op een sprong voorwaarts.'

Rokossovski schrijft ook, in een passage die eerder uit zijn memoires was geschrapt, dat 'de staf van het Militair District Kiëv werd verplaatst van Kiëv naar Tarnopol: waardoor dat werd veroorzaakt, werd ons niet medegedeeld.'

Volgens de histroricus Danilov was de opstelling van de voorraden vlakbij de grens geen 'fout' maar 'werd zij gedicteerd door de noodzaak de geplande aanval mogelijk te maken'.

De Russiche hoofdmacht lag bij Kiëv (4200 tanks), terwijl de GROe (inlichtingendienst) al maanden waarschuwde dat een Duitse aanval niet in het Zuiden, maar ten noorden van de Pripjatmoerassen zou plaatsvinden.

Ohja, bovendien;



Dat is toch vreemd, in vrijwel alle rapporten die je kunt lezen wordt er melding van gemaakt dat Stalin heilig geloofde dat de Duitsers het Pact zouden respecteren en dus geen aanval zouden beginnen. Wanneer hij op 5 mei 1941 al zijn twijfels had, waarom mobiliseerde hij zijn troepen dan niet toen hij berichten kreeg dat de Nazi's in juni 1941 zouden aanvallen? [...].

Overgelopen Duitsers waren volgens Stalin 'gestuurd', spionnen letten niet goed op.

[Gertos45]

p48 kwestie van de militaire inlichtingen die Stalin ontving.

'Vanaf de zomer van 1940 wist Moskou dat Duitsland wilde aanvallen.

Tien dagen na ondertekening van de voorbereidingen voor Plan Barbarossa was Moskou op 28 december 1940 al op de hoogte, inclusief geplande aanvalsrichtingen. De latere Duitse treoepnverplaatsingen werden opgemerkt maar toch niet adequaat op gereageerd.

Inderdaad Stalins achterdocht. De inlichtingen van de GROe waren volgens hem ingefuisterd doord de britten (deed idd al het mogelijke om Rusland en duitsland in oorlog te brengen)

Bovendien was Stalin ervan overtuigd dat er geen duitse aanval zou komen voordat Groot-Brittannië tot overgave zou zijn gedwongen.

Bovendien wordt er wel op gewezen dat het niet zeker is dat de de GROe inlichtingen Stalin ook werkelijk bereikten. Iedereen was namelijk bangh om Stalin nieuws, mededelingen en rapporten te geven tegen zij vaste opvattingen en overtuigingen.

De auteru haalt hiervoor een medling van 20 maart 1941 aan van de grote GROe chef Fjodor Golikov, hij meldt de Duitse troepenverplaatsingen maar concudeert letterlijk dat de aanval pas start na de nederlaag van Engeland en dat 'geruchten en documenten die spreken van de onvermijdelijkheid van een oorlog tegen de USSR in de lente van dit jaar, moeten beschowuen als desinformatie die afkomstig is van de engelse, mogelijk ook van, de Duitse spionage'.

Dan een opsomming van vele berichten om van Sorge uit Japan

aanval: telkens datum 22 juni 1941.

Stalin houdt, zoals we weten halstarrig vast aan eht idee dat de Duitse inval van 22 juni niet waar is, mensen die beweren dat er meer dan 170 duiste divisies voor de grenzen staan worden gestrafd, zijn provocateurs...

Wel was er grote ontsltenis in Moskou toen men vernam dat Hess in mei 1941 naar GB was gegaan om te ondrhandelen. Moskou dacht waarlijk dat GB zich mét Duitsland tegen Rusland zou keren, of vrede zou sluiten.
Het dagenlang stilzwijgen van de Britten over deze zaak was voor Moskou een teken dat er dingen op handen waren. maar daar zal ik nu niet over uitwijden.

Was het Sovjetleger echt zo zwak?

p51.
De militaire uitgaven van Moskou stegen tussen 1939 en 1941 van 26,6 via 32,6 % naar 43,4 % van het staatsbudget.
Tussen 1939 en 1941 produceerde de oorlogindustrie 17000 vliegtuigenn, 76000 takns,80000 stuks geschut. Weliswaar niet alles supermodern, maar de modernste Russische tanks kinden Duitse aan (2083 stuks)
het leger groeide van 19430000 man in 1939 naar 5.710.000 man op 22/6/1941.

Opgemerkt moet worden dat de neiuwe Russiche diviesies aan veel gebrek hadden, verbindingen, radioapp, brandstof en reparatiefacilitaiten ontbraken.

'alleen an in de saillant bij Lvov en Bjalystok werden in 1941 48 gemotoriseerde divisies, 22 pantserdivisies en 16 cavaleriedivisies gelegerd. De massale legering van troepen in een uitstulping van het front kan voordelen opleveren vij een aanval. een dergelijke configurztie is voor eenv erdedigingsmacht evenwel uiterst riskant'.

Het Sovjetleger was in eht algemeen in grote verwarring.

'Na de oorlog schreef maarschak Vasilevski' zonder 1937 er mogelijk helemaal geen oorlog zou zijn geweest in 1941...een grote rol werd gespeeld door de beoordeling van de mate van vernietiging van het militaire kader die bij ons had plaatsgevonden.'

Gerasimov meent dat een succesvol begin van de oorlog bereikt had kunnen worden door, zoals Zjoekov had voorgesteld, de Duitsers voor te zijn, of door te mobiliseren. De Sovjetunie beschikte immers over een 'absolute en relatieve kwantitatieve overmacht in alle soortenbewapening'. De aanvankelijke nederlagen waren een gevolg van het feit dat het leger nog niet volledig onplooid was: daarvoor waren ten minste dertig dagen nodig geweest. Stalin gaf daartoe pas het bevel op 21 juni, hoewel 'al in mei een ten dele verborgen mobilisatie en ontplooiing van de troepen was ingezet'.

De laatse fase

14/6/1941 publiceert TASS een communiqué dat volgens de auteur niets anders kan zijn dan een wanhoopsdaad van de USSR.
Het communique wil de geruchten dat een op handen Duitse aanval propaganda zijn van landen die baat zouden hebben bij een verdere uitbreiding ven ontketening van de oorlog...Geruchten dat de USSR zich opmaakt voor een oorlog met Dui zijn leugenachtig en een provocatie. Volgens gegevens van de USSr houdt Duitsland zich even onwankelbaar aan de voorwaarden van het Sovjet Duitse niet aanvalspact

De autuer vraagt zich af of de USSr hier voor onnozele speelt.
Uit Duitsland komt geen reactie op het TASS bericht (wat de azngst van Moskou op Duits-Brits onderonsje krachtig versterkt)
Alles wordt gedaan om duitsland gunstig te stemmen en van een aanval af te houden.
Op overvliegende vliegtuigen wordt niet gereageerd. Een op 21 juni gevangen geniomen duitse enheid parachutisten bij Grodno wordt als bluf beschouwt.

Stalin doet er alles aan om een Duiste aanval uit te laten stellen, via Molotov gaat de USSR bijna op zijn knieën zitten en vraagt waarom Duitsland nog niet op het TASS bericht gereageerd heeft en of de USSR hier iets kan aan doen...

Iedereen weet hoe Stalin reageerde en welke bevelen hij gaf in die dagen...

Allemaal om tijd te winnen?

Zjoekov zegt later dat hij op 14 juni meer had moet aandringen bij Stalin, maar zei later dat dit bijna onmogelijk was om te zeggen tegen stalin dat hij het bij het verkeerde eind had...

Toch, toen de aanval begon werd in bevel van 22 juni 1941, ondertekend door Timosjenko, Zjoekov en Georgi Malenkov, het 5° en 6° leger opdracht gegeven aan te vallen in de richting van Lublin en tegen de 24° juni de stad te bezetten. In ieder geval werd Koningsberg gebombardeerd en de olievelden bij Ploestie werden vanuit de lucht aangevallen. Het Donauflotille bezette zelfs enkele dagen de Roemeense stad Kilija en ook bij Tilsit en Suvalki viel het Rode Leger aan.

Historicus Farsobin:'Het leger deed zijn uiterste best, maar het bevel om aan te vallen werd niet ingetrokken.'

Aanvallen terwijl men kennelijk noch voor verdediging, noch voor aanval gereed was.

Hier wreekte zich Stalins overschatting van de mogelijkheden van het rode leger,w aarop Zjoekov en Rokossovski later herhaaldelijk hebben gewezen.

[Harro]

Dus nu gaat het om Russische plannen om de Duitsers voor te zijn, vanuit hun kennis over de Duitse troepenopbouw aan de grens? Dan blijven de Russische troepenverplaatsingen waarover we op blz. 2 al spraken een reactie op de Duitse troepenopbouw. Dan kun je met de beste wil van de wereld niet spreken van een Duitse aanval om een Russische voor te zijn. We hebben het dus over een Duitse provocatie door troepenconcentraties ter voorbereiding van "Barbarossa", een Russische tegenreactie door het ontwikkelen van een aanvalsplan om de Duitsers voor te zijn, waarna de Duitsers dit als excuus gebruikten om te zeggen "zie je wel dat ze ons willen aanvallen, we moeten ze voor zijn". En dan blijft de al eerder gegeven verklaring voor de aangetroffen treinen vol materieel. De Duitsers begonnen als eerste aan hun aanvalsplan, als eerste aan hun troepenverplaatsingen en als eerste aan hun aanval.

[Gertos45]

Mogelijk. Maar uit de door jou aangevoerde argumenten blijkt dat helemaal niet. Alles is makkelijk te weerleggen. Graag zou ik harde bewijzen zien waaruit blijkt dat Stalin grote aanvalsformaties aan de grens samentrok voor april 1941, d.w.z. eerder dan de Duitser hun troepenmacht begonnen op te bouwen.

Kijk uit met dit soort boeken. Je stapt heel snel in een revisionistische valkuil.

Troepenverplaatsingen voor april 1941 word hier niet over gesproken. Maar is dit van belang?

[Gertos45]

Natuurlijk was het geen 'preventieve' oorlog, omdat al lang tevoren vaststond dat Duitsland de Sovjetunie wilde aanvallen, en ook wanneer dit zou gebeuren. De feiten staan vast: Duitsland was de agressor, Rusland verdedigde zich en aan wat zich feitelijk heeft afgespeeld, wordt titel noch jota aan veranderd.

(Van de Russiche auteur Soevorov)

[Harro]

Troepenverplaatsingen voor april 1941 word hier niet over gesproken. Maar is dit van belang?

Dit trek je een beetje uit z'n verband. Dat de Russen geen (serieuse)verplaatsingen hadden voor april 1941 is bevestiging dat de Duitsers als eerste met verplaatsingen begonnen en dat de Russische verplaatsingen daar een reactie op waren. Dit was op blz. 2 van deze discussie van belang omdat toen nog uit jouw bijdragen het idee sprak dat je de Duitse aanval als een tegenreactie op een concrete Sovjet dreiging zag.

[Gertos45]

Conclusie van de auteur

Het komt mij voor dat het verhelderend kan werken als men drie fasen in de Russische plannen onderscheidt:
1. De 'klassieke' fase: we laten de vijand komen en slaan teruf (Offensieve verdediging)
2. Vanaf april/mei 1941:op het laatste moment een eigen aanval plannen omdat defensie, getuige dee Franse ervaringen, geen zin heeft; overgang van het ene plan naar het andere, herbewapening en reorganisatie van het leger.
3.In juni slaat de paniek toe en wordt zelfs ten koste van vernederend gezichtsverlies geprobeerd Duitsland mild te stemmen. De Duitse aanval moeest kennelijk tot iedere prijs worden voorkomen. In iedere geval tot de herfst wanneerr klimaat en bodemgesteldheid een aanval tot de lente van 1942 onmogelijk zou maken.
Hoe dan ook, wat betreft een sovjetaanval op Duitsland (en Europa) blijft het voorlpig bij aanwijzingen en sterke vermoedens, en die zijn gebaseerd op niet meer dan indirect en/of niet-overtuigend bewijs.
Het is logischerwijs onmogelijk om te bewijzen dat iemand (of een staat) een bepaalde handeling weliswaar eventueel, op een later tijdtop, in de zin had - terwijl vaststaat dat er geen utivoering aan gegeven is.

Marius Broekmeyer.

[Gertos45]

Dit was op blz. 2 van deze discussie van belang omdat toen nog uit jouw bijdragen het idee sprak dat je de Duitse aanval als een tegenreactie op een concrete Sovjet dreiging zag.

Ah..een mens leert alle dagen bij. Een concrete sovjetdreiging, daar is geen overtuigend bewijs toe.

[Zhukov]

Tja, interessante lap tekst. Ik denk dat ik me wel kan vinden in de conclusie van de auteur;

Hoe dan ook, wat betreft een sovjetaanval op Duitsland (en Europa) blijft het voorlpig bij aanwijzingen en sterke vermoedens, en die zijn gebaseerd op niet meer dan indirect en/of niet-overtuigend bewijs.
Het is logischerwijs onmogelijk om te bewijzen dat iemand (of een staat) een bepaalde handeling weliswaar eventueel, op een later tijdtop, in de zin had - terwijl vaststaat dat er geen utivoering aan gegeven is.

Mijns inziens was het Zhukov-plan niet meer en minder dan een onderzoek naar de mogelijkheid van een aanval. Geen direct definitief aanvalsplan. Wat ik erover gelezen heb is het plan wel degelijk vrijwel geheel opgesteld door Zhukov, het lijkt me daarom ook nogal vreemd dat een grootmacht als de Sovjet Unie een aanvalsplan door een enkel persoon vast laat stellen, die zich in die dagen ook nogeens amper had onderscheidden van andere meer vooraanstaande officieren binnen het Rode Leger (Shaposhnikov, Timoshenko, Voroshilov e.d.). Meer voor de hand zou het liggen dat het aanvalsplan eerst uitvoerig zou worden besproken en nagespeeld door het Opperbevel. Of dit wel of niet is gebeurd is niet bekend, althans niet dat ik weet.

Wel wordt er in meerdere boeken gesproken over 'oorlogsspellen' bij het Opperbevel, die over een naderende Duitse inval handelen. In één van die gevallen speelde Zhukov de Duitsers en was Generaal Meretskov (dacht ik) de Russen. Meretskov werd van de mat geveegd en kon na zijn warrige conclusie zijn post als Chef Staf overdragen aan Zhukov.

Een belangrijk punt in het betoog is dat het ontbreken van een grote defensieve linie van de Sovjet Unie ontbreekt, terwijl er wel troepen naar de grensgebieden werden geplaatst. Dit zou duiden op een aanval. Dit kan echter worden verklaard door de panische toestand waarin Stalin zich bevond, niets mocht de Duitsers provoceren, zo ook het opwerpen van sterke defensieve stellingen.

Ik denk dat iedereen voor zich de feiten op een rijtje moet zetten en nadenken of het waarschijnlijk zou zijn geweest dat de Sovjet Unie Nazi-Duitsland aan zouden vallen. Ik denk dat dit niet het geval is geweest, simpelweg omdat veel punten in het nadeel van de Sovjets zijn; het door zuiveringen weggevaagde officierskorps t.o.v. een zegevierend Duits leger dat vrijwel heel West-Europa had verovert, Stalins afwachtende (bijna bange) houding toen de Duitse inval door verschillende bronnen waren bevestigd.

[Opgeheven account 1427]

Ik denk dat dit niet het geval is geweest, simpelweg omdat veel punten in het nadeel van de Sovjets zijn; het door zuiveringen weggevaagde officierskorps t.o.v. een zegevierend Duits leger dat vrijwel heel West-Europa had verovert, Stalins afwachtende (bijna bange) houding toen de Duitse inval door verschillende bronnen waren bevestigd.

Dat is idd precies wat ik zei. Stalin was ook bang. Tenminste, als ik ooggetuigen mag geloven (en de makers van een van de discovery-programma's die wisselend van kwaliteit zijn).