DDR Grenzpolizei

[asjemenou]

Misschien hoort dit verhaal wel niet helemaal thuis op deze topic/website maar ik vind het toch wel aardig om het aan jullie te vertellen.
Zo'n 15 jaar geleden maakte ik de val van de Berlijnse Muur mee. Ik ben in die periode toen enkele malen naar Berlijn geweest om toch iets van deze gebeurtenis mee te pikken.
Van de één op de andere dag veranderden de DDR Grenzpolizisten van stugge zwijgzame grensbewakers in vriendelijke hulpgrage ambtenaren.
Vele van hen moesten in die dagen direct hebben begrepen dat hun baan op de tocht zou komen te staan.
Zo trof ik eind 1989 een man ergens op de straat in het toenmalige Oost Berlijn. In een meegenomen vuilniszak bood hij mij een DDR dienstuniform te koop aan. Dit soort zaken werd wel meer te koop aangeboden in die tijd. Volgens zijn zeggen was het z'n eigen uniform. Het bleek een compleet luitenants uniform der DDR Grenztruppen te zijn. Er zaten ook wat andere zaken bij zoals enkele medailles en wat instructieboekjes. Ik kon de hele boel kopen voor 150 Duitse Marken. Hij wilde uiteraard wél Westduitse Marken hebben. Ik besloot de vuilniszak met inhoud van 'm te kopen. Op mijn vraag waarom hij z'n uniform verkocht antwoorde hij dat hij al zo'n 20 jaar bij de Grenztruppen was en dat hij zich afvroeg waarom hij zolang die grens had moeten bewaken. Dat het dus allemaal voor niets was geweest. Hij wilde er het liefst niets meer mee te maken hebben. Hij was blijkbaar één van de vele Oostduitsers die last had van het "belazerd zijn" gevoel in die tijd.
Hij wees mij wel op het feit dat tussen de medailles een insigne zat die vrij zeldzaam was. Ik wist op dat moment eigenlijk niets van DDR militaria af dus ik wist eigenlijk ook niet goed of wat ik nu van 'm had gekocht. Deze eerste aankoop bleek het begin te zijn van mijn verdere DDR Grenztruppen verzameling.
Later kwam ik in het bezit van een DDR naslagwerk over militaire onderscheidingen. Het naslagwerk is uitgegeven in 1988.
In dit boek staat dus wel een voorbeeld van deze zeldzame insigne afgebeeld. Het blijkt zelfs om een proefmonster te gaan waarvan geen aantoonbare stukken zouden bestaan. Letterlijk staat er in het boek;...Volgens beschikbare documenten zijn er proefmonsters van vervaardigd. Echter er kan geen enkel aantoonbaar bestaand exemplaar worden bewezen...
Je zou dus zeggen dat je iets heel zeldzaams in handen zou hebben. Zo'n 2 jaar geleden zag ik op Ebay.de een zelfde insigne te koop aangeboden. Ik vroeg de verkoper (een handelaar in DDR militaria) of hoe hij aan de insigne was gekomen. Hij vertelde mij dat het een naslag betrof van een nooit ingevoerde insigne voor de toenmalige DDR Grenzpolizei. De naslag kwam uit een partij van 1000 stuks, geslagen met de originele proefstempels. Deze partij was vervaardigd bij het Oostduitse bedrijf VEB Prowäma in de zomer van 1990. Dit bedrijf vervaardigde overigens alle militaire onderscheidingen van de DDR. Ik vertelde de verkoper dat ik al reeds in 1989 zo'n zelfde insigne had gekocht. Volgens hem was dat onmogelijk want er zouden er officieel maar zo'n 5 van gemaakt zijn destijds. Volgens andere DDR verzamelaars zouden het er toen toch wel iets meer dan 5 zijn geweest. Het zou betekenen dat ik bij toeval in het bezit was gekomen van één van de echte proefmonsters. Uiteraard heb ik de grote DDR verzamelaars een foto opgestuurd van mijn exemplaar met het verhaal maar volgens hen zou het dus gewoon om één uit de partij van 1000 naslagen gaan. Ik weet zeker dat ik die insigne al eind 1989 gekocht heb maar ja bewijzen kan ik het niet.
Ergens kan het mij ook niet zo schelen. Of de insigne nu voor 1990 geslagen is of niet. Blijkbaar is er geen verschil want ze zijn tenslotte met dezelfde stempel geslagen.
Blijkbaar heeft de commersie inmiddels nog verder toegeslagen van DDR militaria en heeft men besloten om er nog maar een partijtje bij te slaan. Wat schetst mijn verbazing als ik vandaag weer op Ebay.de surf. http://cgi.ebay.de/ws/eBayISAPI.dll?Vie ... :B:EF:DE:1
Wat misschien in 1989 nog zeldzaam was blijkt vandaag de dag een bijna waardeloze prul te zijn geworden. Als ik de verkoper z'n feedback eens bekijk dan blijkt hij er al meerdere van verkocht te hebben. Ik vrees dat het niet bij een naslag van 1000 stuks is gebleven. Prijs ligt zo rond de 5 a 6 Euro.

[Roel R.]

Interessant verhaal zeg, mogen we de rest van het uniform ook zien?

Je kunt je verhaal hier eens posten, hier zitten echte kenners van de DDR.

http://www.wehrmacht-awards.com/forums/ ... y.php?f=64

[John Rambo]

Interessant ja. Ik ben ook benieuwd naar de rest van het uniform.

Maar als ik het goed begrijp denk jij dat je in het bezit bent van 1 van de 5 proefinsignes die ooit gemaakt zijn. En die nooit echt uitgebracht zijn maar waar wel 1000 naslagen van gemaakt zijn?

[asjemenou]

Als het weer het toelaat dan zal ik buitendeurs even een plaatje van het DDR Grenstroepen uniform maken zodat ik het hier kan plaatsen.
Ik durf niet met 100% zekerheid te zeggen dat ik één van de oorspronkelijke proefinsignes heb maar wellicht is er ten tijde van de DDR al eens een partijtje voor verzamelaars geslagen of achterover gedrukt, waar verder niemand wat vanaf weet. In de DDR had je namelijk ook militariaverzamelaars. Hoe de beste man van wie ik het uniform ooit kocht aan dat ding gekomen is dat zal ik wel nooit te weten komen. Ik zie het vergelijkbaar met het volgende verhaal;
Ik ken een inmiddels gepensioneerde man, ook een militariaverzamelaar, deze is jarenlang chauffeur geweest voor het Nederlandse leger. Door zijn werk kwam hij natuurlijk overal en nergens. Ook o.a. bij het bedrijf waar de baretgespen voor het leger werden gefabriceerd. Hij heeft proefmodellen van naoorlogse baretgespen waar de meeste verzamelaars geen weet van hebben. Staan ook nergens gedocumenteerd, officieel bestaan ze ook niet. Baretgespen welke alleen nog maar gepreegd zijn en niet uit het messing plaatje zijn gestanst. Stoffen mouwemblemen in afwijkende kleuren alleen maar om de borduurmachines in te stellen. Misdrukken, ik kan zo nog wel even doorgaan. Ik denk dat menige KL verzamelaar groen van jaloezie zou zien bij het aanschouwen van deze man z'n verzameling. Hij heeft werkelijk menig proefmodel gered van de verbrandingsoven. Hij heeft er ook bijgestaan als er wel een partij afwijkende emblemen onder Marechaussee toezicht de oven in verdween. Het lukte dus niet altijd, soms moest ie ook aan z'n baan denken.
Wat ik met dit verhaal duidelijk wil maken is, dat zo iets vergelijkbaars toch ook in de toenmalige DDR heeft kunnen gebeuren. Wat is er destijds met die proefinsignes gebeurd, omgesmolten? Waarom bestonden die proefstempels dan nog wel na zoveel jaar?
Eén ding is zeker, dit model insigne is een proefmodel en is nooit ingevoerd en nooit verleend aan wie dan ook. In de jaren 70 is er een ander model in 3 gradatie's ingevoerd. Deze wordt nog wel eens te koop aangeboden.
Ik heb sterk het idee dat deze insigne en vele andere DDR onderscheidingen vandaag de dag gewoon nog ergens in oost Duitsland commercieel geslagen worden. Omdat ik niet kan aantonen dat mijn exemplaar is aangekocht voor 1990 zullen de meeste mensen/verzamelaars mijn verklaring zien als een broodje aap verhaal.
Het is ook de reden waarom ik liever gebruikt DDR spul koop. In 1992 riep men al dat de Nationale Volksarmee magazijnen leeg waren. Je kunt vandaag de dag nog steeds spiksplinter nieuwe DDR legeruitrustingen kopen. Rara, hoe kan dit? Daarom vraag ik altijd naar de NVA stempel in een uniform- of uitrustingsstuk.

[John Rambo]

zat dat insigne op het uniform van die man?

[asjemenou]

Nee, de insigne/onderscheiding zat als ik het mij goed herinner gewoon los in een zak van de uniformjas. Tezamen met wat andere onderscheidingen. Wel allemaal dingen die met de DDR Grenztruppen te maken hadden.
Zoals eerder gezegd, de insigne kan hem nooit verleend zijn want dit model is nooit ingevoerd. Wellicht heeft ie het destijds via via verkregen of zo.

[Roel R.]

Hoe kan ik een DDR Grenztruppe uniformjas erkennen? En wat is de gangbare prijs?

[asjemenou]

Zoals beloofd hierbij een foto van het DDR Grenztruppen uniform. Laat ik eerst even iets rechtzetten. Het uniform met de onderscheidingen etc. welke ik heb gekocht eind 1989 in Oost Berlijn was geen uniform van een luitenant maar van een Oberfeldwebel (oudste sergeant). Ik had mij even vergist. Zie mijn openingstopic van dit onderwerp. Hopelijk is de foto duidelijk genoeg om te zien of hoe een DDR Grenztruppenjas eruit ziet. Uiteraard kan ik er voor de liefhebbers wel het één en ander over vertellen.

De Grenztruppen der DDR waren zoals de naam al doet vermoeden verantwoordelijk voor het bewaken van de grenzen van de voormalige DDR. Zij waren dus ook degéne die aan de grensovergangen tussen Oost en West Duitsland stonden. Vaak worden ze ook ten onrechte Vopo's genoemd. De werkelijke Oostduitse Vopo's (Volkspolizisten) waren de gewone politieagenten net als bij ons de agenten van de KLPD. De wapenkleur van de Oostduitse Volkspolizei was net als de Grenztruppen appelgroen. Het uniform van de Volkspolizei was groener van kleur terwijl het uniform van de Grenztruppen net als de overige Volksarmee, muisgruis was. Voor een leek is dit verschil niet zo snel te zien vandaar de vaak onterechte vergelijking. Hoewel de Grenztruppen Volksarmee (NVA) kledij/uitrusting droeg behoorden ze hier niet toe. Ze vielen onder het Ministerium für Staatssicherheit. De "Anti Fashistische Schutzwall" (De Muur) bleef een gevoelig punt gedurende het gehele bestaan van de DDR en liet men dan ook liever aan de Staatssicherheit over dan aan het leger.

Het uniform op de foto is een dienstuniform van een beroepssoldaat met de rang van Oberfeldwebel. Deze draagwijze werd veel gedragen door de beroepsgrenssoldaten aan de DDR grensovergangen.
Dat het hier gaat om een beroepssoldaat is te zien aan de zilveren bies langs de kraag en aan het model jas. De jas is het model voor officieren. Ook draagt de beroeps onderofficier net als de hogere officieren een bruine riem. Wel draagt de beroepsonderofficier een pet voor soldaten en onderofficieren. Vaak wordt gedacht dat deze uniformsamenstelling fout is maar het gaat hier om een uitzonderlijk geval. Deze uniformsamenstelling vind je eigenlijk niet terug in de naslagwerken over het Oostduitse leger maar is wel correct.
Aan de linkerepaulet van de uniformjas is het z.g. Schutzenschnur (schutterkoord) der Grenztruppen bevestigd. Meestal werd deze alleen op het uitgaans- of paradeuniform gedragen maar kon ook wel op het dienstuniform worden gedragen.
Ook de bijbehorende broek de z.g. Stiefelhose bedoelt voor officieren kon door beroepsonderofficeren gedragen worden.
Als uitrusting heeft deze Oberfeldwebel een verkeersregelstaf en een mobilofoon. De verkeersregelstaf behoorde ook tot de uitrusting van de Grenztruppen voor het regelen van het verkeer aan de grensovergangen. De mobilofoon is van het type UFT 721 met een UBT 70 microfoon.

De laarzen, verkeersregelstaf en mobilofoon heb ik er later bijgekocht om het uniform compleet te maken. Wat de waarde van het uniform precies is weet ik niet maar zoals getoond op de foto misschien rond de 100 Euro.

[Roel R.]

Bedankt voor het posten, erg interessant. De zilveren bies rond de kraag is echter puur en alleen om de rang onderofficier aan te geven en staat los van beroeps zijn of niet.

[asjemenou]

Bedankt voor het posten, erg interessant. De zilveren bies rond de kraag is echter puur en alleen om de rang onderofficier aan te geven en staat los van beroeps zijn of niet.

Nee, de zilveren bies maakt juist het onderscheid tussen beroeps- en dienstplichtige onderofficieren.

[Roel R.]

Wat is daarvoor je bron? In alle boeken over uniformkunde die ik heb staat duidelijk dat de zilveren bies gebruikt wordt bij Unteroffizieren ohne Portepee en Unteroffizieren mit Portepee. Dus tot aan de rang Leutnant.

Wat is volgens jou dan de rang van een beroeps onderofficier? Dat is toch nog altijd gewoon een Unteroffizier Ohne Portepee?

[asjemenou]

Wat is daarvoor je bron? In alle boeken over uniformkunde die ik heb staat duidelijk dat de zilveren bies gebruikt wordt bij Unteroffizieren ohne Portepee en Unteroffizieren mit Portepee. Dus tot aan de rang Leutnant.

Wat is volgens jou dan de rang van een beroeps onderofficier? Dat is toch nog altijd gewoon een Unteroffizier Ohne Portepee?

Voor dit gegeven hanteer ik geen enkel boek. De samenstelling van het Grenztruppen onderofficiersuniform is namelijk niet volgens een officieel dienstvoorschrift en ik heb het eerlijk gezegd ook nog nooit ergens in kunnen lezen.
De informatie heb ik van een oud Grenztruppen officier. Vanaf het begin dat ik dit uniform kocht begreep ik ook niet zoveel van de samenstelling van het uniform. De epauletten zouden eventueel nog verwisseld kunnen zijn maar de bies op de kraag toch niet. Hoe zat het dan wel? De voormalige Grenztruppen officier vertelde mij het volgende;
De samenstelling van het onderofficiersuniform is een uitzondering van de uniformdraagwijze en is in geen enkel dienstvoorschrift terug te vinden. De uitzondering was dat onderofficieren een officiersuniform met onderoficiers rangonderscheidingstekens droegen wanneer zij deel uitmaakten van een wachtregiment, ereregiment, ere escorte , vaandeldrager waren of in dit geval bij de Grenztruppen gestationeerd waren op een grenscontrolepunt (grensovergang).
Als je bijvoorbeeld de uniformen van het voormalige DDR wachtregiment "Friedrich Engels" bekijkt dan zie je ook dat deze onderofficieren, officiersuniformen dragen met onderofficiers rangonderscheidingstekens. Ben je dan net toevallig een dienstplichtige dan heb je geen zilveren bies op je kraag. Vaandrigs hebben ook geen bies op de kraag. Voor alle duidelijkheid, het wachtregiment " Friedrich Engels", dit waren de erewachters die destijds stonden opgesteld bij het "Opfer der Fasischmus" aan Unter den Linden.

[Roel R.]

Interessant, ik moet toch eens een boek zien te vinden specifiek over deze Grenztruppe. Ik blijf het vreemd vinden maar het kan, er waren tijdens het Derde Rijk ook uitzonderingen op bepaalde regels maar deze stonden altijd in Dienstvoorschriften..

[asjemenou]

Als je een boek vindt wat specifiek over de Grenztruppen der DDR gaat geeft mij dan even een seintje. Zo'n boek heb ik namelijk ook niet.
Meestal raadpleeg ik het boek "Uniformen der NVA der DDR 1956-1986". Dit boek nog uitgegeven in de DDR behandelt de uniformen van nagenoeg alle voormalige NVA onderdelen maar jammer genoeg niet van de Grenztruppen. Wel komen veel uniformsamenstellingen van andere onderdelen overeen met die van de Grenztruppen dus op zich wel een goed referentiemiddel. Ik denk alleen niet dat het boek nog makkelijk te vinden is. Het is op zich ook al een verzamelobject geworden.
Naast dit boek heb ik nog een 2e boek, ook nog uitgegeven in de DDR. Dit boek; "Militärische Abzeichen der Deutschen Demokratischen Republik" behandelt alle militaire insigne's/herinneringsspeldjes etc. van alle NVA onderdelen incl. Grenztruppen en de Grenzbrigade Küste. Ook dit boek zal niet zo makkelijk te vinden zijn. Verder heb ik nog wat NVA handboeken welke ook door de Grenztruppen gehanteerd werden. Eén er van is wel leuk om te vermelden. Dit is het boekje "Grundwissen der Offiziere der Grenztruppen über die Grenzüberwachungsorgane der BRD und die NATO-Streitkräfte". Het boekje heeft een serienummer en gaat over de NAVO onderdelen en hun voertuigen die langs de grens konden worden waargenomen. Misschien zijn dergelijke boeken nog op Ebay te vinden.
Ook heb ik nog het boek; "Die Grenze, ein deutsches Bauwerk". Gaat eigenlijk niet over de uniformen van de Grenztruppen maar meer over de voormalige Duitse oost-west grens. Veel wetenswaardigheden en veel foto's van DDR grensovergangen etc. Voor al deze boeken geldt wel dat je een beetje Duits moet kunnen lezen.
Als ik het goed heb dan is er vorig jaar in Duitsland een boek uitgegeven over alle NVA uniformen incl. Grenztruppen/Grenzbrigade Küste/Grenzhubschrauberstaffel-16. Dit boek lijkt in lay out heel sterk op het eerder genoemde boek "Uniformen der NVA der DDR 1956-1986". Ook zijn veel illustratie's uit het eerder genoemde boek overgenomen.

In je reactie zie ik je een link maken naar de Duitse WOII uniformen. De DDR uniformen hadden hier wel veel van weg maar helemaal hetzelfde was het niet dus de vergelijking gaat niet helemaal op.